Różowa łopatka

Na Facebooku pojawił się ostatnio obrazek, nagminnie udostępniany, który doprowadza mnie do szału, kiedy tylko na niego spojrzę. W sumie powinnam być wdzięczna, bo podnosi mi ciśnienie lepiej niż kawa, niemniej jednak chyba się uduszę, jeśli nie dopiszę kilka słów ze swojej perspektywy.

Obrazek wygląda tak: Siedzi wielki, potężny facet i mówi do malutkiej dziewczynki, swojej córki: „Jeśli ktoś cię obraża i wyzywa, to weź łopatę i p…nij go w łeb”. Dziecko odpowiada „Tatusiu, ale ja jestem dziewczynką”. Puenta tatusia brzmi: „To możesz wziąć różową…”

No i tyle, karuzela śmiechu, pod spodem mnóstwo komentarzy z zachwytami i opiniami, że o tak, świetnie, tak powinno wyglądać wychowanie córek. I do tych wszystkich zachwyconych memem mam właśnie kilka pytań (i liczę na kulturalną dyskusję, zakładam, że mogę się mylić, nie jestem wyrocznią):

Czyli przemoc fizyczna jest dobrą odpowiedzią na obrazę lub nawet przemoc słowną? Znaczy się, kiedykolwiek tylko poczujemy się obrażeni, słusznie lub nie, możemy walić osoby, które powiedziały coś niewłaściwego, przez łeb?

Czy każdy obrażany może odpowiedzieć biciem, czy tylko mała dziewczynka z różową łopatką? A mały chłopczyk w krótkim spodenkach? Jak ktoś mu powie „Jesteś gupi”, to może walić po głowie i kopać po łydkach, czy tłumaczymy mu, że ta zasada stosuje się tylko do jego koleżanki z warkoczykami?

No i jak mocno można tą łopatą, wszystko jedno jakiego koloru, walić? Bo tak w łeb, to i zabić można, jak się nieszczęśliwie trafi. To co, wprowadzamy już zmiany do kodeksu karnego, że jeśli uszkodzenie ciała zostało spowodowane uczuciem urażenia, to nie ma sprawy, klepiemy po głowie i tylko ewentualnie sprawdzamy kolor łopatki?

Jestem matką trójki dzieci, które sięgają czasami w swoich kłótniach i sporach terytorialno-zabawkowych po argumenty siłowe. Uczestniczę także z racji zawodu w procesie wychowawczym innych dzieci. Całe życie uważałam, że nie należy wtrącać się innym rodzicom w procesy wychowawcze. Ale ten mem uważam za wręcz szkodliwy. To naprawdę nie jest tak, że jeśli Tomeczek zabierze Martuni klocki albo powie „Jesteś bzidka i w ogóle fuj”, to ona ma prawie wziąć ten klocek, metalowy samochodzik czy łopatkę i złamać mu nos lub nabić guza. No nie. Nie powinno się temu przyklaskiwać. Oczywiście przezywaniu i dokuczaniu też nie wolno przyklaskiwać. Ale nikogo nie przekonamy o niesłuszności jego zachowania biciem. Była jakiś czas temu taka duża społeczna dyskusja na temat klapsów. I wszyscy się zgadzali, że z dziećmi to trzeba rozmawiać, tłumaczyć, nie wolno bić, bo to nic nie daje. I co?…

Żeby nie było, ja nie jestem za przekazywaniu dzieciom informacji, że mają obowiązek robić z siebie ofiarę. Jeśli ktoś je bije, oczywiście mogą i powinny się bronić. Jestem także bardzo daleka od dawania przyzwolenia na przemoc słowną. Wiem, że słowa potrafią zaboleć równie jak razy. Trzeba nauczyć dziecko zachować się w takiej sytuacji. Ja po prostu nie uważam, że agresja fizyczna jest właściwą odpowiedzią.

Co można zatem zrobić? Przede wszystkim powiedzieć takiej malutkiej dziewczynce lub małemu chłopcu, że to, co inni o nich mówią, ich nie definiuje. I powtarzać to do znudzenia, że samoocenę buduje się wewnętrznie, czerpiąc pokój i pogodzenie z sobą od środka. Żeby wiedziały i czuły, że są mądre, fajne i kochane. Zawsze może znaleźć się jakiś idiota, czepialski, krytykant czy po prostu ktoś, kto swoje kompleksy i problemy wyżywa na innych. Podstawowa sprawa, to wpoić dziecku świadomość, że przezywanie kogoś i dokuczanie jest po prostu niedobre, niewłaściwe, przykre, i źle świadczy o tym, kto obraża, a nie o obrażanym.

Ale czy taki maluch musi godzić się na bycie wyzywanym przez kolegę lub koleżankę? Oczywiście, że nie. Ja swoich uczę tak zwanych „ciętych ripost. Na poziomie przedszkolnym niech to będzie nawet „kto się przezywa, ten się tak nazywa”. Mówię im, że jeśli ktoś dla nich jest niemiły, to niech się z nim nie bawią. I że jeśli mają problem z zachowaniem jakiegoś kolegi lub koleżanki, to przede wszystkim niech przyjdą do mnie pogadać, spróbujemy wspólnie wymyślić rozwiązanie problemu.

Czy to idealne porady? Z pewnością nie. Konflikty między dziećmi to trudny i niewdzięczny temat. Ale dlaczego ten mem mnie tak wkurzył? Bo pod płaszczykiem dowcipu i równouprawnienia postuluje przyzwolenie na przemoc fizyczną. A na to zgody być nie powinno, niezależnie, czy rzecz dzieje się w żłobku, przedszkolu, szkole, na studiach czy w pracy. Jak zachowa się nastolatka czy dorosła kobieta, którą od maleńkości uczono, że jeśli czuje się urażona, to może „wziąć łopatkę i p…nąć”? Uderzy w twarz wredną koleżankę lub szefową? Teściową, która  niesłusznie zwróci jej uwagę na temat wychowania dzieci? Męża w czasie kłótni ? Czy swoje dziecko, kiedy w czasie napadu buntu powie jej, że jest „najgorszą matką świata”? Bo poczuje się wyzywana i obrażona, i uzna, że ma do tego prawo?

Trzeba zastanowić się, gdzie postawić granice. I jaką wizję świata przekazywać dzieciom. To nie jest łatwe zadanie, bo rzeczywistość nie jest czarno-biała, a  jej złożoności nie bardzo da się przekazać chwytliwymi hasełkami.  Jednak to na tym polega proces wychowawczy. Na dyskusji, szukaniu wspólnie wyjścia z sytuacji, pokazywaniu dzieciom różnych perspektyw. Najprostsze rozwiązanie w stylu „Uderz go, jak cię wkurza, i będzie po sprawie”  nie jest najlepszym. A płeć bijącego lub obrażającego nie ma żadnego znaczenia i nie powinna mieć wpływu na ocenę sytuacji.